Wrocławscy Żydzi - część I

Dzielnica Żydowska we Wrocławiu, dzisiejsza ul. Św. Antoniego

Pierwsze pisane dokumenty mówiące o stałym osadnictwie żydowskim na dzisiejszych ziemiach polskich pochodzą z XII wieku ze Śląska. Mówi się w nich o podwrocławskiej wsi Tyniec, kupionej w 1153 od Żydów. Innym dowodem na liczną obecność Żydów na tych ziemiach już w XII wieku jest odnaleziony nagrobek kantora Dawida ben Szalom. Przypuszcza się, iż jego ojciec będący seniorem kahalnym lub kantorem przybył na ziemie śląskie z okolic Moguncji lub Wormacji. Chociaż najstarsza odnaleziona macew żydowska datowana jest na 1203 rok to podejrzewa się, iż Żydzi zamieszkiwali Wrocław i okolice już w XI a może nawet w X wieku.

Dokument Statutu Kaliskiego wydany przez Bolesława Pobożnego nadał śląskim Żydom korzystne przywileje, a w szczególności opiekę wojewody i możliwość organizowania swoich własnych wspólnot religijnych. Ponadto Żydzi mogli bez przeszkód podróżować, zajmować się udzielaniem pożyczek pod zastaw a zabicie Żyda miało być karane śmiercią.
Przywilejom nadanym Żydom sprzeciwiał się naturalnie od samego początku kościół katolicki, który widział w rosnących gminach żydowskich poważne zagrożenie. Hierarchowie kościelni z diecezji wrocławskiej nakazali Żydom w 1267 roku mieszkać w oddzielnych dzielnicach i nosić wyróżniające ludność żydowską charakterystyczne szpiczaste czapki. Dodatkowo Żydzi mieli zakaz przebywania w miejscach publicznych wspólnie z chrześcijanami, nie mogli też piastować żadnych urzędów publicznych. Antyżydowskie uchwały potwierdzały kolejne synody papieskie w 1279 r. w Budzie i w 1285 r. w Łęczycy, jednakże szczęśliwie prawo wobec Żydów nie było na ziemiach śląskich tak restrykcyjnie przestrzegane jak w innych częściach Europy.